بیماری لژیونر یا Legionellosis و نحوه جلوگیری از آلودگی لژیونلا

نوعی از پنومونی حاد آتپیک یا سینه پهلوی شدید “بیماری لژیونر” نام دارد. اين بيماري بيش از همه در تابستان و اوایل پاييز شايع ميشود و نام خود را از شیوع و همهگیری آن در جولای ۱۹۷۶ در فیلادلفیا گرفته است، در آن سال در همایشی که برای سربازان قدیمی گروه لژیون آمریکایی در هتلی برگزار شده بود، ۱۸۲ نفر به سینه پهلوی حاد مبتلا شدند که ۸۲ نفر آنها فوت نمودند. در ژانویه ۱۹۷۷ عامل ایجادکننده این همهگیری مشخص شد و باکتری آن را لژیونلا، و گونه را لژیونلا پنوموفیلا نام نهادند.
این باکتری از نوع باکتریهای میلهای شکل تا پلیمورفیک، گرم منفی، بدون اسپور و انگل اجباری درون سلولی است، توانایی زنده ماندن در دامنه دمایی 0 تا 60 درجه سانتیگراد را دارد و تا حدی به کلر و بسیاری از آنتی بیوتیک ها مقاوم است.
علائم شایع بيماري لژیونر شامل تب بالا، سرفه، درد در قفسه سینه، کاهش اشتها، خستگی مزمن، سردرد و دردهاي عضلاني است و در صورت درمان نشدن سریع منجر به عوارض جانبی جدی و حتی مرگ میشود (عامل 80-50 درصد از مرگ و میر ناشی از عفونتهای بیمارستانی).
این باکتری در طبیعت به طور وسیعی در محیط های طبیعی مانند خاک و منابع آبی مثل چشمه های آب گرم، رودخانه ها، پراکنده است. لژیونلا در جوامع انسانی نیز (به خصوص در مناطقی که آب و هوای گرم و مرطوب دارند) میتواند در مخازن دست ساز آب (در صورتی که آب به طور نامناسب در آنها ذخیره شده باشد)، استخرها و جکوزیهای آب گرم، آب گرمکن ها و وسایل تهویه کننده، تانکرها و لوله کشیها قدیمی، کانالهای کولر، آب سرد کن های خانگی و بیمارستانی، سیستمهای مه پاش، برجهای خنک کننده، سیستم های تصفیه آب در هتل ها، بیمارستان ها و خانه های سالمندان، رشد و تجمع کرده و تشکیل بایوفیلم دهد و توسط قطرات معلق آّب درهوا (آئروسل) وارد دستگاه تنفسی افراد شوند.
اگر چه احتمال شیوع بیماری لژیونر از سیستمهای لوله کشی خانگی وجود دارد، اما بیشتر شیوع آن در ساختمانهای بزرگ است، زیرا به دلیل سیستمهای پیچیده موجود در این ساختمان ها، باکتری آسانتر رشد کرده و گسترش مییابد. در موارد نادر، وقتی که کسی آب مینوشد و آب به جای ورود به دستگاه گوارشی وارد مجاری تنفسی او و بیماری میشود.
باکتری به ندرت موجب بیمار شدن افراد سالم می شود ولی در کودکان و سالمندان، افراد دارای آسم، افراد سیگاری، مبتلایان به بیماریهای اتو ایمیون، ایدز یا سرطان و به طور کلی در همه افراد دارای نقص یا ضعف سیستم ایمنی میتواند موجب بیماری و گاهی مرگ گردد.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) روند ابتلا بیمارستانی و خانگی به بیماری لژیونر در سالهای اخیر رو به افزایش است. این سازمان جهت کاهش خطر رشد و تجمع باکتری لژیونلا مقرر نموده آب مخازن آب گرم و آبگرمکن ساختمانها درجه حرارت بیشتر از 60 درجه سانتیگراد داشته باشد.
جهت پیشگیری از آلودگی با این باکتری خطرناک نیاز به کنترل مداوم کیفیت آب، نظافت مداوم تانکرها، خطوط و وسایل تهویه، تعویض به موقع آب و فیلترها، استفاده از آب با کیفیت و استفاده از مواد ضد عفونی کننده موثر با دوز مناسب جهت گندزدایی آب میباشد.
با توجه به گستردگی حضور این باکتري در منابع آبی مختلف و شیوع اپیدمی و مرگ و میرهاي ناشی از لژیونلاها در سایر نقاط دنیا، ضرورت تحقیق در مـورد انتشار و شناسایی منابع طبیعی ایـن باکتري ها در کشور آشکار میشود. همچنین با توجه به مقاومت این باکتري بـه کلر و سایر ضد عفونی کنندهها، شناسایی باکتري و کنترل آن در آب هاي مراکز درمانی و مسکونی باید انجام شود.
هم اکنون شرکت فن آوری پیشرفته جهان نماینده کمپانی LuminUltra کانادا با عرضه دو محصول جدید، سریع و قابل حمل تولید شده بر اساس روشهای 2nd Generation ATP Monitoring (جهت شناسایی سریع آلودگی میکروبی کلی مخازن آبی و آبهای آشامیدنی) و Quantitative Polymerase Chain Reaction (qPCR) (جهت شناسایی لژیونلا پنوموفیلا به طور اختصاصی با تکنیک معتبر PCR کمی)، آماده ارائه خدمات و مشاوره به سیستمهای تأمین و تصفیه آب میباشد.