کروماتوگرافی مایع با آشکارسازهای بسیار متنوعی کار می‌کند.در ادامه به معرفی پرکاربردترین آشکارسازهای کروماتوگرافی مایع پرداخته می‌شود:

آشکارساز UV-Vis: آشکارساز مرئی فرابنفش رایج ترین آشکارساز مورد استفاده در کروماتوگرافی مایع در آزمایشگاه آنالیز می باشد. در دستگاه کروماتوگرافی مایع، نمونه وارد یک سلول شفاف شده و نورفرابنفش به آن تابیده می شود. با تابش نور به سل آشکارساز، بخشی از نور توسط نمونه جذب می شود و مابقی از آن عبور می کند. با محاسبه اختلاف شدت نور عبوری از فاز متحرک بدون حضور ترکیب و نمونه با حضور ترکیب، مقدار غلظت آن ترکیب بدست می آید. عملیات تا زمانی که اختلاف غلظت بین نمونه بلانک و نمونه حاوی آنالیت در طول موج های مختلف وجود داشته باشد، ادامه می یابد.
آشکارساز PDA: آشکارساز (Photodiode Array Detector) PDA امکان تشخیص در کل طیف را به صورت همزمان فراهم می آورد. آشکارسازهای UV-Vis نتایج را براساس دو بعد زمان و شدت نور تعیین می کنند، در حالی که آشکارساز PDA بعد سوم طول موج را نیز اضافه می کند. استفاده از آشکارساز PDA در کروماتوگرافی مایع، امکان تعیین مناسب ترین طول موج، بدون تکرار آنالیز را به راحتی فراهم می آورد. آشکارساز مرئی – فرابنفش و آشکارساز PDAدر گروه آشکارسازهای جذبی دسته بندی می شوند. آشکارساز UV – Vis و آشکارساز PDA دارای حساسیت خوبی برای ترکیباتی با خاصیت جذب نور بالا در حد pg دارند. آشکارساز مرئی – فرابنفش و PDA دارای عملکرد بالا و پایداری خوبی می باشند.
آشکارساز RID: این آشکارساز تغییرات در شاخص رفلکس را اندازه گیری می کند. یک دیواره شیشه ای محفظه سل را به دو نیمه تقسیم می کند و خروجی از ستون کروماتوگرافی مایع وارد سل نمونه می شود. در حالی که سل دیگر که سل مرجع نامیده می شود، تنها با فاز متحرک پر شده است. هنگامی که سلول نمونه در این آشکارساز حاوی هیچ آنالیتی نباشد، حلال در هر دو سلول یکسان می باشد و با تابش پرتو در سلول ها، پرتو مشاهده شده مستقیم خواهد بود. اما زمانی که خروجی ستون دستگاه حاوی ترکیب دیگری به غیر از فاز متحرک باشد، پرتو ورودی به دلیل اختلاف شاخص رفلکس بین دو حلال خم می شود، با اندازه گیری این تغییر در پرتو تابشی، حضور ترکیبات مشاهده و امکان اندازه گیری آنالیت در آزمایشگاه فراهم می شود.
آشکارساز FLD: مزیت استفاده از این آشکارساز، حساسیت بالای آن برای گروه های انتخابی ترکیبات در سطح fg می باشد. با استفاده از یک طول موج خاص، اتم های آنالیت برانگیخته شده و از خود یک نور تک پرتویی (فلورسانس) منتشر می کنند. شدت نور فلورسانس منتشر شده برای اندازه گیری غلظت آنالیت بکار برده می شود. بسیاری از داروها، محصولات طبیعی، نمونه های پزشکی و محصولات پتروشیمی دارای جذب فلورسانس می باشند. برای سایر مواد که جذب فلورسانس ندارند یا جذب پایینی دارند، می توان از مشتقات فلورسانس مانند دانسیل کلرید استفاده کرد. استفاده از آشکارساز فلورسانس بسیار آسان بوده و آشکارساز FL تجهیزی نسبتا پایدار می باشد.
آشکارساز ELSD: آشکارساز پراکندگی نور تبخیری (Evaporative Light Scattering Detector) حساسیت خوبی برای ترکیبات غیر فرار در سطح نانوگرم فراهم می آورد. هنگام استفاده از این آشکارساز، خروجی ستون HPLC اسپری شده و پس از آن تبخیر می گردد تا ذرات ریزی را ایجاد کند، سپس نور لیزر به آنالیت تابیده می شود و بازتابش پراکنده شده آن توسط آشکارساز تشخیص داده می شود. نمونه های آنالیز توسط آشکارساز ELSD معمولا حاوی چربی، شکر و مواد با وزن ملکولی بالا می باشند. عملکرد آشکارساز ELSD تقریبا مشابه آشکارساز RID می باشد؛ اما حساسیت تشخیصی بالاتر و پایداری مناسب تری را نسبت به آن فراهم می کند. از دیگر مزایای شناساگر ELSD نسبت به آشکارساز RID کاربرد آن در متد گرادیان در آزمایشگاه می باشد.
آشکارساز CD: آشکارساز هدایت الکتریکی یا Conductivity Detector برای محلول های حاوی ترکیبات یونی که هدایت الکتریکی دارند استفاده می شود. آشکارساز هدایت الکتریکی مقاومت الکتریکی را اندازه گیری می کند و مقدار اندازه گیری شده دقیقا متناسب با غلظت یون های حاضر در محلول است. در واقع از آشکارساز هدایت الکتریکی برای کروماتوگرافی یونی استفاده می شود.
آشکارساز CLD: آشکارساز نورتابی شیمیایی Chemiluminescence Detector شبیه به شناساگر FL می باشد؛ با این تفاوت که به جای استفاده از منبع نور برای برانگیخته کردن اتم ها، برانگیختگی در ابتدا توسط واکنش شیمیایی انجام می شود. از آنجا که استفاده از این آشکارساز وابسته به منبع برانگیختگی خارجی نیست، نویز آشکارساز بسیار کم می باشد که نتیجه آن حساسیت و دقت بالاتر نسبت به آشکارساز FL در آنالیز با کروماتوگرافی مایع می باشد.
آشکارساز MS: با استفاده از آشکارساز اسپکترومتر جرمی Mass Spectroscopy بر روی دستگاه کروماتوگراف مایع، آنالیت بر اساس جرم ملکولی شناسایی می شود. اطلاعات بدست آمده از آشکارساز MS بر روی LC حتی برای تعیین ساختار ترکیبات نیز مفید می باشد. با این حال، استفاده از آشکارساز اسپکترومتر جرمی MS نه تنها به تشخیص ساختار محدود نمی شود، بلکه برای تعیین مقدار ترکیبات ملکولی و عنصری با حد تشخیص پایین نیز استفاده می شود. تکنولوژی این دستگاه به دلیل وضوح و حساسیت بالا زمینه کاربردهای بسیاری را در علوم مختلف ایجاد کرده است.
آشکارساز OR: آشکارساز چرخش نوری Optical Rotation Detector یک ابزار ویژه برای اندازه گیری ایزومرهای نوری می باشد. آشکارساز OR این توانایی را دارد که ایزومرهای نوری نوع L و نوع R را از هم جدا کند در حالی که آشکارساز های دیگر مانند آشکارساز UV در دستگاه HPLC نمی تواند L و R را از هم تشخیص دهد.
آشکارساز EC: چندین نوع مختلف از آشکارساز الکتروشیمیایی Electrochemical Detector وجود دارد. تشخیص با آشکارساز ES بر اساس آمپرومتری، پلاروگرافی، کولومتری و هدایت سنجی می باشد. آشکارساز های EC حساسیت بالاتر، سادگی و راحتی بیشتر و کاربرد گسترده تری دارد. آشکارساز های ES برای سیستم های موئین و نیمه میکرو کاملا مناسب می باشد.
آشکارساز MALS: برای آنالیز SEC، جرم ملکولی آنالیت از روی نمودار کالیبراسیون و با استفاده از محلول استاندارد تعیین می شود. در حالی که با استفاده از آشکارساز پخش نور چند زاویه ای Multi-Angle Light Scattering Detector جرم ملکولی به طور مستقیم و بدون نیاز به منحنی کالیبراسیون تعیین می شود. علاوه بر آن با استفاده از آشکارساز MALS می توان جرم ملکولی مطلق آنالیت را با حد تشخیص بسیار پایین تعیین کرد.